Günümüz insanı için hapis cezası ve bu cezanın infaz edildiği hapishane, sanki çok eski çağlardan beri hep varolagelmiş tarihsiz bir kurumdur. Oysa sadece ikibuçuk asır geriye gidildiğinde, dünyanın hiçbir yerinde bugünkü manada bir hapishaneye rastlanmaz. Tarih boyunca esirler, zanlılar, suçlular ve siyasî mahbusların kapatıldığı her mekânı, günümüzdeki manasında hapishane olarak adlandırmak, hapishane ve mahbes arasındaki farkı göz ardı etmek demektir. Mahbes ve hapishane, farklı dünya tasavvurları ve top

ultan II. Mahmud devrinde (1808-1839) Osmanlı siyasî eliti tarafından yapılan kimi tercihlerin bu devirle sınırlı kalmayan bir kısım sosyo-politik etkileri olmuştur. Her ne kadar bunları, geç Osmanlı ve onu takip eden Cumhuriyet devri Türkiyesinde kesintisiz bir devamlılık içinde neticeleri takip edilebilecek temel ilkeler olarak görmek doğru değilse de, sonradan tarihdışı bir gerçeklik kazandırılmış kimi kurum ve söylemleri yeniden normal tarihî olgular haline getirmek için söz konusu bu devrin “kurucu” ro